Ngành công nghiệp văn hóa và ngành du lịch đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và bảo tồn văn hóa, di sản và đặc trưng văn hóa đặc biệt của mỗi quốc gia và địa điểm. Mối liên kết giữa hai ngành này tạo ra những cơ hội đáng kể cho sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội, đồng thời đem lại những trải nghiệm tuyệt vời cho du khách và người dân địa phương.
Trong Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ, du lịch văn hóa được xác định là một trong những ngành công nghiệp văn hóa cần được đẩy mạnh và phát triển mạnh thành ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, cùng với thủ công mỹ nghệ, thiết kế, điện ảnh, xuất bản, thời trang, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật…Văn hóa là tài nguyên để phát triển du lịch, song hành với đó, du lịch là phương thức hiệu quả để khai thác những giá trị kinh tế của văn hóa.
‘Thực tế phát triển công nghiệp văn hóa tại nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy, những sản phẩm công nghiệp văn hóa như K-pop Hàn Quốc; truyện tranh, hoạt hình Nhật Bản; điện ảnh Hollywood Mỹ… là yếu tố quan trọng giúp thương hiệu văn hóa quốc gia, mức độ nhận diện hình ảnh của các đất nước này ngày càng được khẳng định, trở thành yếu tố hàng đầu thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm’ [1]. Bên cạnh đó, Ngành du lịch sẽ là cánh cửa mở rộng giới thiệu và quảng bá di sản văn hóa của mỗi địa phương đến mọi người. Những giá trị văn hóa đặc sắc, như lễ hội truyền thống, nghệ thuật dân gian, trang phục truyền thống và ẩm thực địa phương sẽ trở thành những điểm nhấn hấp dẫn, kích thích sự tò mò và khám phá của du khách.
‘Tại nước ta, ngành công nghiệp văn hóa ra đời muộn hơn so với nhiều ngày công nghiệp khác nhưng lại là ngành có nhiều dư địa phát triển, phát triển nhanh[…] tạo ra nhu cầu thị trường lớn đối với các sản phẩm văn hóa, giải trí và du lịch [2].’ Du lịch văn hóa đem lại nguồn thu kinh tế đáng kể cho mỗi quốc gia và địa phương. Ngành du lịch không chỉ tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương mà còn thúc đẩy các ngành kinh tế phụ liên quan như vận tải, dịch vụ lưu trú, nhà hàng, thương mại và nghệ thuật.
Bên cạnh đó, khi phát triển các ngành công nghiệp văn hóa kết hợp với du lịch, lấy người dân địa phương làm chủ thể chính để phát triển công nghiệp văn hóa. Các hoạt động du lịch có thể mang lại nguồn thu và cơ hội kinh doanh cho cộng đồng địa phương, đồng thời hỗ trợ việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc. Sự quan tâm của du khách đối với văn hóa địa phương sẽ thúc đẩy việc gìn giữ và bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của mỗi nơi. Du lịch giúp thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa các quốc gia và dân tộc. Chính quyền cần nỗ lực nâng cao nhận thức và tạo động lực về nguồn vốn ban đầu cho người dân để họ có thể trở thành chủ thể trong chuỗi giá trị sáng tạo sản phẩm.
Du khách có cơ hội học hỏi, đồng thời người dân địa phương cũng học hỏi và tiếp nhận nền văn hóa của du khách. Điều này tạo ra môi trường giao tiếp và hiểu biết giữa các dân tộc, đồng thời giảm thiểu sự xa lạ và đẩy mạnh sự đoàn kết và đồng lòng. Du lịch văn hóa cung cấp cho du khách những trải nghiệm tuyệt vời và ý nghĩa. Khám phá văn hóa dân tộc, tham gia vào các hoạt động truyền thống và trải nghiệm cuộc sống địa phương là những trải nghiệm đáng nhớ mà du khách không thể bỏ qua.
Trước những ưu điểm mà sự kết hợp này mang lại, để phát huy những điểm mạnh trong mối quan hệ giữa ngành công nghiệp văn hóa và ngành du lịch, cần có nhiều giải pháp khơi thông năng lực sáng tạo của các tổ chức, cá nhân. Kiến trúc sư Đoàn Kỳ Thanh cho rằng: Cần xây dựng được hệ sinh thái sáng tạo với những chính sách hướng dẫn cụ thể cho những nhà đầu tư, người hoạt động văn hóa du lịch, có hành lang pháp lý để thúc đẩy hợp tác công – tư…[3].
Đây là một ngành công nghiệp đa dạng và thú vị, góp phần tôn vinh và lan tỏa văn hóa đặc sắc của dân tộc. Phát triển mối liên kết giữa ngành công nghiệp văn hóa và du lịch đem lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế, văn hóa và xã hội. Qua du lịch văn hóa, di sản văn hóa được quảng bá và bảo tồn, đồng thời tạo ra những trải nghiệm tuyệt vời và giao lưu văn hóa giữa du khách và người dân địa phương. Tuy nhiên, các di sản văn hóa có tính ‘nhạy cảm’ và dễ bị ‘tổn thương’, nên khi đưa vào khai thác du lịch cần tuân thủ những nguyên tắc nhất định có những biện pháp bảo vệ, phục hồi dưới sự tư vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa.
——–
Tài liệu tham khảo
[1], [3]. Trang Anh, Thúc đẩy du lịch trong mối liên kết công nghiệp văn hóa, Báo Nhân dân. [Link truy cập: https://nhandan.vn/thuc-day-du-lich-trong-moi-lien-ket-cong-nghiep-van-hoa-post733656.html]
[2]. Đức Hoàng, Phát huy vai trò của ngành công nghiệp văn hóa trong mối liên kết với du lịch, Báo Tổ quốc. [Link truy cập: https://toquoc.vn/phat-huy-vai-tro-cua-nganh-cong-nghiep-van-hoa-trong-moi-lien-ket-voi-du-lich-20221126121517032.htm]
